س: آيا پيامبر 9 اطلاعي از علم غيب دارد؟
ج: بله خداوند تعالي دوستانش بخصوص انبياء را بر غيب مطلع گردانيده است غيبي كه ديگران از آن بياطلاعند
س: چه دليلي بر اين مطلب وجود دارد؟
ج: دليل كلام خداوند تعالي است.
1ـ ماكان الله ليطلعكم علي الغيب و لكن الله يجتبي من رسله من يشاء (آل عمران 179) :
خدا بر آن نيست كه شما را از غيب آگاه گرداند، ولي خدا از ميان فرستادگانش هركه را بخواهد برميگزيند.
2ـ عالم الغيب فلا يظهر علي غيبه احد الامن ارتضي من رسول (جن 26) :
داناي نهان است و كسي را بر غيب خود آگاه نميكند جز پيامبري را كه از او خشنود باشد.
3ـ تلك من انباء الغيب نوحيها اليك (هود 49):
اين از خبرهاي غيبي است كه آن را به تو وحي ميكنيم.
4ـ و ما هو علي الغيب بضنين (تكوير24):
و او در امر غيب بخيل نيست.
5ـ و علمك ما لم تكن تعلم و كان فضل الله عليك عظيما ( نساء 113) : و آنچه را نميدانستي به تو آموخت و تفضل خدا به تو همواره بزرگ بود.
6ـ نزلنا عليك الكتاب تبياناً لكل شيء ( نحل 89): بر تو نازل كرديم اين كتاب را كه روشنگربراي هر چيزي است.
7ـ ما فرطنا في الكتاب من شيء ( انعام 38): ما هيچ چيزي را در كتاب فروگذار نكرديم.
8ـ و تفصيلا لكل شيء (اعراف 145) :براي هر چيزي تفصيلي نگاشتيم.
و در احاديثي نيز به اين مهم اشاره گرديده بعضي از احاديث در ذيل آمده است
1- عن طارق بن شهاب قال سمعت عمر يقول قام فينا النبي مقاماً فاخبرنا عن بدألخلق حتي دخل اهل الجنه منازلهم و اهل النار منازلهم (صحيح بخاري 1/453)
از طارق بن شهاب نقل است كه گفت شنيدم عمر ميگفت پيامبر9 در ميان ما مبعوث شد و خبر داد به ما از اول خلقت تا زماني كه اهل بهشت و جهنم داخل در آنها شوند.
2- عرض علي ما هو كائن من امر الدنيا و امر الاخره (مسند امام احمدبن حنيل 1/4 ): آنچه از امر دنيا و آخرت بود بر من عرضه گرديد.
3- فاخبرنا بما كان و بما هو كائن فاعلمنا احفظنا (جامع مسلم 2/39 ): خبر داد به ما آنچه كه بود و آنچه موجود ميشود پس به ما ياد داد و ما حفظ كرديم.
4- ان الله زوي لي الارض حتي رايت مشارقها و مغاربها (جامع مسلم 2/390 ): خداوند كنار زد براي من زمين را حتي ديدم مشرق و مغرب آن را.
5- فتحلي لي كل شي و عرفت (جامع ترمذي 2/156 مسند امام احمد 5/243 ): براي من هر چيزي را بياراست و آن را شناختم.ترمذي ميگويد اين حديث صحيح است و سؤال كردم از محمدبن اسماعيل در مورد اين حديث كه گفت صحيح است 2/156
6- علامه قسطلاني ميگويد طبراني از ابن عمر نقل ميكند كه رسول خدا 9فرمود ان الله قد رفع لي الدنيا فانظر اليها و الي ماهو كائن فيها الي يوم القيامه كانما انظر الي كفي هذه (المواهب اللدنيه 3/559 ): خداوند براي من حجاب دنيا را برداشت و من به آن نگاه كردم و به آنچه كه تا روز قيامت در آن موجود ميشود همان طور كه به اين كف دستم نگاه ميكنم.
7- علاءالدين علي متقي اين روايت را نقل مي كند و ميگويد كه اين آشكار كردن مطالب براي پيامبرش ميباشد همان طور كه براي پيامبران قبل نيز مطالبي از علم غيب آشكار گرديده است. (كنزالعمال 11/378/420)
8- رسول خدا 9 فرمود عرضت علي الجنه و النار آنفا في عرض هذا الحائط فلم ار كاليوم في الخير و الشر ولوتعلمون ما اعلم لضحكتم قليلاً و لبكيتم كثيراً (صحيح مسلم 2/263 كنزالعمال 11/408) : در يك زمان بهشت و جهنم بر من عرضه شد به اندازه اين مكان پس نديدم مثل امروز در خير و شر و اگر بدانيد شما آنچه ميدانم هر آينه كمي ميخنديد و زياد گريه ميكنيد.
9- رسول خدا 9 فرمود: هل ترون قبلتي ههنا فوالله مايخفي علي خشوعكم ولا ركوعكم اني لاراكم من وراء ظهري (صحيح بخاري 1/59) : آيا جلويم را ميبينند؟ به خدا قسم پنهان نيست بر من خشوع و ركوع شما من ميبينم شما را از پشت سرم.
10- فقال رسول الله9 اني لاراكم من ورائي كما اراكم (صحيح بخاري 1/59 ) : رسول خدا فرمود من ميبينم شما را از پشت سر همان طور كه الان شما را ميبينم
11- فقال رسول الله 9هذا مصرع فلان و يضع يـده علي الارض ههنا و ههنا قال فما ماط عن موضع يد رسول الله ( صحيح مسلم 2/102 ) : رسول خدا فرمود: اين محل دفن فلان شخص ميباشد و دستان مباركشان را بر زمين گذاشت و فرمود اينجا، از جاي دست رسولالله دور نشد.
سخنان بزرگان در اين مورد:
1- لم يقبض رسول الله حتي علم كل شيء يمكن العلم به (روح المعاني 15/142 ) : پيامبر9قبض روح نشد تا اينكه دانست هر چيزي را كه علم و آگاهي به آن ممكن بود.
2- سيد عبدالعزيز دباغ ميگويد چگونه امور پنج گانه بر پيامبر پنهان است در حالي كه اهل تصرف از امت شريف برايش تصرف ممكن است مگر به معرفت داشتن به اين موارد (الابريز ص 283)
3- امام جلالالدين سيوطي ميگويد بعضي علماء قائلند كه به پيامبر9 علم پنج امر عطا شده است و علم وقت قيامت و روح و همانا او امر به كتمان نگه داشتن آن شده است (خصائص كبري 2/195)
4- عـلامه مناوي ميگويد پنج مـطلب است كه فقط خـداوند به نحو كامل و به طور كلي و جزئي آن را ميداند و منافاتي ندارد كه خداوند بعضي خواصش را بر مـسائل زيادي از مـطالب غـيبي حتي در اين 5 مورد مطلع گرداند چون اينها امور جزئي هستند و انكار اين مطالب توسط معتزله انكار حق است (فيض القدير 3/458)
5- احمد شهابالدين خفاجي ميگويد اطلاع داشتن بندهاي بر غيبي از مطالب غيبي خداوند به دليل نور الهي است كه اين نور به دليل تقواي مؤمن به دست ميآيد و نگاه كردن به عالم غيب توسط نور خدا بعيد و غريب نيست ( نسيم الرياض 3/150)
6- قاضي شوكاني ميگويد در اين هنگام به اين دليل قرآني ثابت شد كه خداوند براي كسي كه رضايت دارد مثلاً براي رسولانش، آنان را مطلع بر غيبش ميگرداند و براي رسولي كه خداوند تعالي مقداري از غيبش را به او خبر داده است، او نيز بعضي از امورات را براي امتش ظاهر ميگرداند و اين اشكالي ندارد و ثابت است از رسول خدا از اين، آنچه كه پنهان نماند بر كسي كه سنت مطهره را ميشناسد و احاديثي در آن مورد ذكر ميكند (كه خبر دادن پيامبر از امور غيبي را مطرح مينمايد) (فتح القدير 5/3129)
7- امام ابن حجر عسقلاني ميگويد براي او صفتي است كه به سبب آن درك ميكند آنچه كه در غيب ميباشد و به سبب آن مطلع ميشود از آنچه در لوح محفوظ است (فتحالباري 16/21)
8- امام محمد غزالي ميگويد براي پيامبر صفتي است كه به آن درك ميكند آنچه را كه در غيب است يا در بيداري و يا در خواب چون به آن اطلاع پيدا ميكند از لوح محفوظ و ميبيند آنچه در آن از غيب است (احياء العلوم 4/194)
9- امام قاضي عياض ميگويد از آن جمله آنچه كه مطلع است از مطالب غيبي و آنچه اتفاق ميافتد و احاديث از اين باب دريايي است كه عمق آن درك نميشود (شفا شريف 1/282)
